کد مطلب:12813 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » احكام

فلسفه نجس بودن مدفوع انسان چيست ؟

، در جواب سؤال جنابعالي بايد عرض كنيم : بديهي است كه فلسفه و حكمت بعضي از دستورها قبل از بيان اسلام ،براي مردم روشن بوده و اگر در اسلام هم چيزي از آن فلسفه ها آمده ، به عنوان ارشاد به حكم عقل و تذكر و يادآوري است ؛ مانند نجس بودن مدفوع انسان ، زشتي دروغ ، خيانت ، تهمت ، سرقت ، ظلم و ستم ، كم فروشي ، و ... و نيز مانند خوبينظافت و بهداشت ، عدالت ، كمك به مستمندان و ستمديدگان ، كار و كوشش و ..... از اينگونه احكام و امور اخلاقي كه در همه اعصار ثابت و مطلق اند و هرگز تغيير نمي كنند.

حضرت امام (ره) دراين باره مي فرمايد : حق _ تبارك و تعالي _ با عنايت و رحمت به دست قدرت خود ، كه طينت آدم اوّل را مخّمر فرمود1، دو فطرت و جبلّت به آن مرحمت نمود : يكي اصلي و ديگر تبعي ، كه اين دو فطرت عروج او است به سوي مقصد و مقصود اصلي . يكي از آن دو فطرت _ كه سمت اصليت دارد- فطرت عشق به كمال مطلق و خير و سعادت مطلقه است .كه در كانون جميع سلسله بشر ، از سعيد و شقي و عالم و جاهلي و عالي و داني ، مخمّر و مطبوع است. و ديگري از آن دو فطرت ، كه سمت فرعيّت وتابعيّت دارد ، فطرت تنفّر از نقص و انزجار از شرّ و شقاوت است كه اين مخمّر بالعرض است ، و به تبع آن فطرت عشق به كمال ، تنفّر از نقص نيز مطبوع و مخمّر در انسان است.)2 بنابر اين با استناد به نظر امام (ره) مهمترين فلسفه احكام به صورت كلي دائر مدار ملايم و مخالف بودن با فطرت انساني است. زيرا كه آيه شريفه قرآن ( فطره الله التي فطر الناس عليها ) 3 ( فطرت الهي ، همان فطرتي است كه خداي انسان را بر آن آفريده است.) به اين مطلب اشعار دارد.

نكته ديگر كه بايد به آن اشاره كرد آن است كه فلسفه خيلي از احكام و امور اخلاقي و اعتقادي ريشه در اصل خلقت آدم دارد نظير فلسفه وضو ، غسل ، عطسه كردن و ....... كه هر كدام حكايتي جداگانه دارد و روايات اهل بيت عصمت و طهارت ( عليهم السلام) نيز بر آن تأكيد دارند. 4 در مورد سؤال شما نيز روايتي در قصص الانبياء و نور المبين از حضرت عبد العظيم حسني (رحمه ا... عليه )نقل شده، روزي

آنجناب از حضرت امام محمد تقي (عليه السلام) سؤال كرد چرا غايط اولاد آدم به اين اندازه بد بو مي باشد ؟ فرمودند : حضرت آدم قبل از آن كه روح در او دميده شود چهل سال بر روي زمين بود يعني روي زمين افتاده بود لهذا شيطان از دهان آدم مي رفت و از دبر او بيرون مي آمد و از اين جهت در شكم اولاد آدم چنين بوي بد و نقصي پيدا شد . 5

البته ذكر فلسفه نجس بودن قاذورات منحصر و محدود به آنچه كه در بالا ذكر شد نمي باشد بلكه ائمه هدي (عليهم السلام) متناسب با سطح افكار مردم ؛ و علماي دين با تعمّق در آيات و روايات دراين باب ، جهات ديگري نيز براي آن ذكر كرده اند كه در اين نوشتار به اختصار به بعضي از ثمرات اخلاقي و عملي آن در زندگي شخصي اشاره مي شود . عالم رباني مرحوم ملاّ احمد نراقي (اعلي ا... مقامه) در كتاب معراج السعاده مي فرمايد : از جمله آداب باطنيه طهارت از نجاسات و ازاله آنها در وقت قضاي حاجت در بيت الخلا ، آن است كه به فكر پستي خود و اندرون پر از كثافت خود افتد و نقص و قصور خود را به نظر آورد و خود را تصور كند كه چگونه اندرون او آكنده از قاذورات است و خود حامل نجاسات است و چون به فراغت از قضاي حاجت ، به استراحت افتد و سبكبار گردد ، ياد آورد اگر اخلاق ذميمه اي را كه به سبب نجاسات با طنيه ( مثل كبر و حسد و نجل و ... ) در او مجتمع گشته اند از خود دور كند و از آنها فارغ شود ، نفس او به استراحت مي افتد و دل او از چركيني آنها مطمئن مي شود ولايق وقوف بساط خدمت مي گردد و اهليت وصول به حرم قرب رب العزه بهم مي رساند. پس هم چنانكه سعي مي كند در دفع نجاسات ظاهريه از براي استراحت چند روزه بدن خود، بايد سعي كند در دفع كثافات با طنيه و نجاسات داخله در رگ و ريشه فرو رفته تا روح و بدن او هر دو در دنيا و آخرت ابدالآباد به استراحت افتد ، حضرتامام همام جعفربن محمد الصادق (ع فرمود: كه بيت الخلا را مستراح مي گويند از جهت اينكه مردمان در آنجا از ثقل كثافات وقاذورات فارغ مي شوند و از سنگيني نجاسات به استراحت مي افتند و مؤمن در آنجا عبرت مي گيرد كه كسي كه خود را از ثقل اموال دنيويه فارغ واز بار شهوات نفسانيه خالي سازد ، به استراحت مي افتد. و دل او به فراغت از اشتغال دنيا شاد مي گردد و بايد خود را از جميع آنها دور دارد ، همچنان كه خود را از جميع نجاسات و غايط دور مي دارد. 6

تكميل و ارسال فرم نظر سنجي موجب تكامل و پويايي كارماست.



منابع و مآخذ :

1. قتباس است از اين حديث قدسي كه : خمرت طينته آدم بيدي اربعين صباحاً يعني : آدم را به دست خودم ، چهل روز مخمّر ساختم. ( عوالي الله لي ، ج 4 ، ص 98 ، ح 138 )

2.-شرح حديث جنوب عقل و جهل و تأليف امام خميني (ره) / ص 76 و 77

3. روم / 30

4.آداب معنوي نماز / تأليف امام خميني (ره) / ص 70 الي 75

5.خلاصه حالات آدم ابوالبشر و پيامبران / حاج سيد جعفر قدس مير حيدري / ص 18

6.معراج السعاده / فصلي در بيان آداب باطنيه طهارت از خبث ( با اندكي تغيير ) ص 824 ، 825